DETTI , PROVERBI, modi di dire (per i significati consultare le voci di riferimento)
A - F
G - O
P - Z
A - F
'A addrìna-caccarèra.
'A addrìna chi camìna, s'arritìra c' 'a bozza-chìna.
'A 'addrìna-usurèra, pari chi mètti, e ('nvece) leva!
'A 'addrìna fa-l'ovu, e o' 'àddru ci-abbùcia 'u culu!
'A 'addrìna vecchia fa bon-bròru.
'A 'àtta, ch'un pòtti arrivàri a' saìmi, rìssi ch'era rancitùsa.
'A atta prisciulùsa fa attarèddri orvi. [?]
Abàte senza-pinséri.
Abballati, abballati / fimmini schetti e maritati!
Abbanniàrisi i festi di l'annu.
Abbannunàrici 'u pinséri.
Abbàsciu a pruva
Abbàttiri màzzari.
Abbattìu, Nofiu!
Abbéssa ddròcu!
Abbonè-abbonè mòrsi riccu e chi-nn'a' fàri mòrsi a dumannàri.
Abbruciàri o Abbuciàri 'u pagghiuni.
Abbuàri contru.
 
Abbuffàtu, comu 'u Signùri d'a Pantiddrarìa.
Abbunnànza 'unn-ha fàttu mai caristìa.
Abbuttàrisi l'ascìddri.
Abbuttàtu comu un tappu ri masculu.
'A bona mugghéri fa 'u bonu maritu (e viceversa).
'A caccòcciula mori supra-'u-fòcu!
A casa 'riàulu.
Accalàrisi.
'A calùnia d'u malu-pacatùri.
 
'A campàna fa dàmmi-e-dùmmi!
'A canna ciaccàta rura chiossài ri chiddra sana.
'A canzùna-r'òrvu.
'A carni ri l'ugnu 'un si po' spiccicàri.
'A casa càpi quantu vòli 'u patrùni!
'A casa du burgìsi, si 'un-c'è pani, ci su' tòzza!
A casa-riàulu
Accàtta, e pèntiti!
Accàtta ligna 'ròssi e vìnni cinniri (?) ***
Accattàri 'a 'àtta no' sàccu.
Accattàri a-saccu-r'-ossa.
Accattàri 'm-mircàtu e vìnniri-caru:
Acchianàre 'o baccàgghiu
Acchianàricci 'a musca o' nasu.
Acchianàri e scìnniri scali ri tribbunali
Acchianàri o scìnniri a Trapani
Acchianàri ri prua e scìnniri di puppa
Acchianàri u' scalùni.
Acchiappàri muschi.
Accuntintàrisi di chiddru chi passa 'u cunventu.
Accussì è 'u munnu: cù acchiàna e cù va a' funnu.
Aceddru ri passu.
Acèddru ri primu volu.
A chi iòcu iucàmu?
A chissa , ci piàci 'u sibimòllu!
A chi t'arridducìsti addru ri-Sciacca, a fàriti pizzuliàri 'i péri ri la ciòcca!
A chi t'arridducìsti...Marianu! Di curnutu a ruffianu!
A chi-'un-n-accàtta, pattìa.
'A chiù tinta acqua leva 'a siti!
'A cira squàgghia e 'a prucissiòni 'un-camìna.
 
Acqua di rocca e stìcchiu di zòppa.
Acqua passata 'un màcina chiù! [..'un màcina mulìnu!]
Acqua r'avànti e ventu r'arrè! [ e cèntu riàuli pi' carcàgnu!]
A cù avi chiù pùrviri, spara!
A cùrsa-lòngha si vìri 'u cavàddru-valènti.
Addisiàri chiddu chi addisìa 'a pêna e 'a malata.
Addisiàri 'u pani.
Addìu, péri 'i ficu!
Addivintàri 'na sangharìa.
Addivintàri un riàulu (o, un niàulu)
A-ddrà-bànna ru munnu.
Addunarisìnni da' maniàta.
A Diu piacènnu!
'A facci ci addivintàu russa comu-un-piparèddru.
'A facci-minutìddra, e 'u culu-ri-maìddra.
'A fami fa nèsciri 'i serpi d'i pirtùsa!
'A fìgghia na' fascia e 'a ròta na' càscia.
'A forza vinci 'a raggiùni!
Agghiòrna e scura...
Agghiùttiri 'na pìnnula.
Agghiuttirisìlla comu pìnnula.
Agguànta nna' màgghia!
"Ah, ah,ah, niàutri purtamo la verginità,
oh, oh, oh, po' èssiri si, po' èssiri no" cfr. Dizionario della Processione dei Misteri
Aisàri i peri.
Aisàri purviràzzu.
Aìsa 'u peri cull'erva!
Àiu-'opi ..e mi l'accàttu!
Àiu raggiùni ..e m'a màngiu squarata
Aiutàrisi chi manu e chi peri.
Aiùtati chi Diu t'aiùta!
"Àju 'u pitò!" - E iò àiu ..'u satariò!
A' la scuràta
'A lingua 'un-n'àvi ossa e rumpi l'ossa!
Allìcca-mòrvu.
Allimàre (o allisciare) 'nna stritta ri pìrita.
A' 'ntrabbunùta = (all'imbrunire).
Appizzàri 'i peri.
A' squagghiàta 'a nìvi si vìrinu i pirtusa!
 
A malu vòscu facìsti ligna!
'A mamma è l'arma e cù la perdi 'un la varàgna!
'A manàta è chiossài r'a pìsa!
'A manu veni ri rìntra! oppure 'A porta si rapi di-rìntra!
A mari, carèmu!
A màri 'un c'è taverni!
Amàru cù mòri e cù arrèsta s'arrisètta.
'A-matinàta fà 'a-iurnàta!
 
 
 
'A mègghiu gioventù su' li......
'A mègghiu paròla è chiddra chi 'un si rici!
'A menu spisa è 'a rattalòra!
America-scarsa / America-ricca
 
Amici e parènti, 'un ci accattàri e 'un ci vìnniri nènti!
Amicizia ri vinu rura ra sira o' matìnu.
Amicu e vàrdati!
'A Missa si viri nne' chièsi rànni!
Ammàtula chi allìsci e fai cannòla. 'U santu è di màrmuru e 'un-sùra!
Ammàtula chi fai mussu e fùncia. Prima si travàgghia e poi si màngia!
A m-mìa mi parlàva 'u còri!
'A 'm-mìria ci mancia l'occhi!
Ammùcca-gnòcculi.
Amuccàri muschi.
Ammuccàu, Mommu!
A' mòrti sula 'un c'è rimèdiu!
'A mugghéri r'àutru pari sempri chiù beddra!
Amuri, biddrìzzi e dinàri, 'un si pônnu ammucciàri!
Ancòra ligna mètti?
Annacàta, Arrancàta, Attunniàta -> cfr Dizionario della Processione dei Misteri
'A notti è d'u lupi!
(L)'anuràtu mastr'Austìnu
A ogni morti 'i Pàpa
A parèri so'!
A parti ri casa.
A' parti d'u marìtu: spinci c'acìtu; a' parti d'a mugghèri: spinci-c'u mêli!
A parti ri òrvi, beatu cù avi un'òcchiu!
'A pecura chi fici "m-mè" pèrsi 'u vuccùni. [..pi' diri "meeeh..]
'A pena ru munzignàru: riri 'a verità e 'un-n'èssiri crirùtu (crittu).
A peri n-terra.
A piattu-ministràtu.
A-picca a-picca, 'a sarda s'allìcca
'A picundrìa, è chiù tinta d'a malatìa!
'A pignata comuni, 'un-(m)ùgghi mai!
'A porta si rapi di-rìntra! oppure 'A manu veni ri rìntra!
'A porta 'u sìnnacu.
'A posta àv'a quariàri.
'A posta 'e l'òrvi!
Appizzàrici (pèrdiri) 'u scèccu cu' tutti 'i carrubba.
'A prima acqua ti vagna, 'u primu suli t'asciùca.
A-quannu, a-quannu
'A quartàra, c'a petra, 'un ci pòti.
'A quartàra chi va all'acqua o si rùmpi o si ciàcca!
'A quartàra di meli.
A quattru peri.
Aràciu..'unni vai c'u sceccu!
Aràciu..'unni vai senza sceccu!
Arànci , arànci: cù avi 'i vài si li chiànci!
Arànci, patèddri e funci: spenni-assai, e nènti-mangi!
'A raricèddra pi' ruttàri.
'A rènzia du viscuvu.
A' rìsicu si pìgghianu i cabèlli!
Ariu-muffùtu - Ariu-nigghiùsu.
Àrma e cammìsa, l'avèmu divìsa!
Arraccumannàrici 'a pècura o' lupu.
Arriddùcisi comu 'u Signuri-'cci-òmu.
Arriddùcisi d'arre' 'i porti 'i chièsi!
Arristàri a peri.
Arristàrici 'n-capu-'a-panza.
Arristàri cull'òcchi-chini e 'i manu vacànti.
Arristàri cù tantu ri mussu o cù-n mussu longhu un parmu.
Arristàri murtificatu.
Arristàri pi' mucàbulu.
Arritiràrisi cù li manu chini ri muschi.
Arrivàrici scannàtu.
Arrivàu, chiddru ch'i pèttini!
Arrivàu 'u sceccu o' fùnnaco!
Arti-ri-pinna (aviri).
A sanghu càuru.
A San Giuvanni si cùntanu 'i vallìra.
A Sant'Antuninu, ci abbatti l'occhiu o' tunnu.
A San Martinu ogni mustu è vinu.
A Santa Chiara (11 agosto), lu stràniu cala (a Trapani).
A Santa Lucià 'a notti chiù longha chi ci sia.
A Sant'Antunìnu ci abbàtti l'occhiu o' tunnu -> Curiosità
'A scapiddràta.
'A sciàrra 'e-hatti!
'A sciàrra è p'a cùtra!
'A scinnùta.
'A scinnùta r'a Cruci.
'A scinnùta, ogni Santu aiùta!
Ascippàrici 'i paroli r'in-mucca
A sensu r'iddru.
A' signùra ci piàci, 'u rattatèddru!
Aspittàri 'a scecca (chèque).
Assa scrivi, Nutàru!
Assicùta-mantillìni (fimminàru).
Assittàrisi a' macaràru.
Assittàrisi 'n-mèzzu, comu ..Bertu-nàtica.
Assummàri comu l'ogghiammàri.
'A 'sta bànna stannu i carteddri, 'a ddra banna stannu i quarara!
'A strata chi acchiàna e 'a strada chi scinni è 'a stessa strata (da Empedocle).
A tempu di sdillùviu, puru 'i strùnza nàtanu!
A trasùta ri Misteri.
'A troppa cunfirènza finìsci a malacriànza!
Attaccàrici 'rea o 'Un-n-attaccàrici 'rea.
Attacca 'u sceccu, 'unni oli 'u patrùni!
Attisàri l'arìcchi
Attuppàri.
A tummina a tùmmina vennu li vài; tu mi tingìsti e iò t'arramagghiài!
'A tunnàra San Giulianu s'anniàu picchì avìa troppu patrùna.
Atturràta e càura l'hàiu! Accattativìlla, caccavètta e simenza! Tri unzi, 'na lira!
Aùstu-riùstu è capu ri 'm-mèrnu.
Avèmu vài c' 'a-pala!(e senza-pala!).
Avi a pùngiri pi fàri mali.
Avìlla mascariàta.
Avìri 'a càfara.
Avìri 'a luna.
Avìri ancora ògghiu, nna' làmpa (o nna' cannìla).
Aviri 'a pàmpina o Èssiri cu' i pàmpini.
Avìri 'a rèvia.
Aviri a scantàrisi.
Avìri 'a scuminica ri supra.
Avìri 'a testa 'o iòcu.
Avìri a unu na' mànica.
Avìri cazzi-a-scardàri.
Avìri i muratura 'n-casa.
Avìri i murrìti.
Avìri i pèri na' fossa.
Avìri i rènti suràti.
Avìri 'i rogghi.
Avìri 'i scàgghi.
Avìri l'arìcchi di sceccu.
Avìri li vértuli chini.
Aviri li vértuli chini e la panza vacànti.
Avìri l'occhiu rossu comu 'u tunnu.
Aviri l'occhiu-'u-ràisi.
Aviri l'omu o' peri.
Avìri l'ovu-tortu.
Aviri milli parti di raggiùni.
Avìri 'nna-sarda pi' màgghia.
Avìri Santi 'n-pararìsu.
Avìri sapuri di ramu.
Avìri setti spirti comu i 'atti.
Avìri 'u carvùni vagnàtu.
Avìri 'u ciàuru com'a Nenè
Avìri 'u cùntu malu fattu.
Avìri 'u licchèttu ruci.
Avìri 'u mêli 'n-mùcca e 'u-riàulu 'n-còri.
Avìri 'u mussu-lòrdu e 'a panza vacanti.
Avìri 'u patri-mortu e 'u culu-spunnàtu.
Avìri 'u puddricìnu nno' stòmmacu.
Avìri 'u sceccu sutta, e circari ..'u sceccu.
Aviri vài c' 'a pala e senza pala.
'A vita pìgghiala comu vèni!
'A za' Betta-cuntrariùsa metti l'acqua 'e pàpari quannu chiovi.
'A zita lassàta, s'un-n'è tuccata, è vaviàta!
Babbalùci a sucàri e fimmini a vasàri, mai ponnu saziàri!
Bàcara-persa - Bàcara-lenta - Etc.
Bannèra vecchia, spràzzu ri capitanu.
Batti 'u ferru mentri è càuru!
Beatu cù si sapi cacciari i muschi!
Bèddra nisciùta, ri ddròcu mi spunti?
Beddra-sciacquata.
Bèddra testa, pi' fari piròcchi!
Bèddru spìcchiu ri mènnula amara!
Biddrìzzi e rinàri aiutanu a maritari!
Bontempu e malutempu, 'un rura tuttu 'u tempu!
Botti 'ètta, Riòli!
Buttàne peri peri, e i mariti su' ri mugghèri!
Cacciàri 'i muschi.
Càla, chi baccarìa!
Cala comu l'ògghiu-petròliu!
Calàri l'àssu 'n-tàula.
Calàrici 'u pulpu = Calàrici 'u sonnu.
Calàrisi i càusi.
Calàri 'u-stòmmacu.
Calati iùncu, chi' passa la china!
Caminàri 'mpirùni casa-casa.
Caminàri muru-muru.
Caminari supra un tagghiu ri-cuteddru.
Càmpa cavàddru, chi l'erva crisci!
Càngianu i sunatùra, ma 'a musica è sèmpri 'a stessa!
Cani ch'-abbàia, 'un mùzzica!
Cani ri mànnara o Canàzzu ri uccirìa.
 
Canta porcu, ch'i favi vannu a quattru-rana!
Càntaru abbuttàtu.
Càntaru a quattru-mànichi!
Canùsciri, sapìri, truvàri 'a miricàta.
C' 'a pariddrùzza 'un ci-ha'-gghiucàri!.. 'a favùzza, 'un t'ha' scurdàri!
Capiddri e vâi 'un mancanu mai.
Capìri o sèntiri 'a maniàta.
Càriri a picu.
Càriri a scoppu.
Carìricci 'u munnu.
Càriri pezza-pezza
Càriri scannalìa a scìnniri.
Càriri 'u furmàggiu ne' maccarrùna.
Carìssi 'u munnu!
Carìssimu...si 'un-n'agguantàssimu!
Carìzzi c' 'a pala.
a Carràcchia r'a morti = Succannàti
Casa a pignàta 'ì cuscusu.
Casa e putìa.
Cà semu e cà calàmu.
Cà sutta 'un ci chiovi!
Cà ti vulìa!
Càuciu di mulu.
Cavàddru o scéccu ri munta.
Cazzi-ruci.
C'è differenza tra mìa e 'u Pàpa!
 
C'è moru e moru!
C'era 'nna 'ota!
Chiacchiarìa chiossài d'un gniùrici-pòviru!
Chiamàri l'òrvu pi' cumpagnu!
Chiamu rinari e nèsci a coppi?
Chianca (e all'opposto Sima ) cfr strùmmalu
Chiànci 'u giùstu p'u piccatùri!
Chìcca 'mpapparinàta
Chi chècchi 'un ci cantàri e chi zòppi 'un ci abballàri!
Chìddru è un cuntu e chissu è 'n-àutru cuntu!
Chi fai, Saròru, ti mangi tutt'a pastìgghia? [equivale "Unni vai c'u scèccu!?]
Chi mala epuca!
Chi-nìcchi-e-nàcchi e parenti semu!?
Chiòvi pisi-pisi (o pìsuli-pìsuli)
Chi-ràggia, chi-veni!
Chi sàcciu, chi vìu, cu stu-scuru?
Chi scantu hai?
Chi sì...spertu?
Chìssa è 'a zìta ..e si chiama Sabèlla!
Chissi rui 'un si vasanu i mussa.
Chissu avi certi picàti!
Chissu/a àvi 'u pitò!
Chìssu è 'nn'àutru pàru 'i mànichi!
Chissu è Sàntu-ch'-un-sùra!
Chissu fa troppu sputàzza!
Chissu n'avi sciùti (o picàti).
Chissu passa 'u cunvèntu!
Chissu, sgangha l'Italia!
Chissu, si li mangia quattru fila (di maccarruna).
Chissu succirìa e' tempi du' iùrici Surra ( e du' capitanu Busunàgghia)!
Chissu, 'un ci munta a Gaddru!
Chissu, 'un-ni-fa lippu cu-m-mìa!
Chistu è senza, comu ron-Camillu!
Chi t'ha' pigghiàri 'a pìnnula?
Chi ti vegna 'nna pipìtula 'n-mucca!
Chiù bonu r'u pani.
Chiù curnùtu di 'na cartéddra di babbalùci.
Chiù scuru di mezzannòtti 'un po'-fari!
Ci 'à fari 'na torcia O' Signuri.
Ci l'ascippàu r'in mezz' i còsci!
Ci 'mpincìu!
Ci p(r)isintàu 'ssu beddru piattu ri pisci!
Circàri 'a calùnia.
Circàrisi 'u so' 'mpàru.
Circàri sutta i petri-fucàli.
Circàri 'u pilu-nnall'ovu!
Ci riri 'u scagghiunnèddru.
Ci rissi 'u patri priuri a' matri batìssa: senza-rinàri, 'u-si-nni canta missa!
Ci rìssi 'u scèccu o' mulu: avèmu cosi ri pigghiàlli 'nto culu!
Ci rissi 'u succi a' nuci: rammi tempu chi ti pèrciu!
Ci 'ulìa comu 'u pani!
Ciùri di pinna, e ciùri ri canna, e 'u pinséri è sempri a 'na bànna!
Ci voli pungiri, pi fari mali.
Com'a Zichirùni: nnè nuru, nnè vistùtu!
Com'è, ci li purtàmu 'ssi ficu a Gènuva? [????]
Com'è-gghiè
Com'è 'u fattu?
Comu fu, e comu 'un fu..
Comu mi virìti, mi scrivìti.
Comu si rici : tàgghia ccà, chi sànghu nèsci!
Comu vinni si-nni va / [e 'a fissa di to-ma'!]
Cònsa piatta-e-lèmma.
Contr_'a forza 'un ci-po' raggiuni.
Còppula-livàta!
Cosa tinta sinu ra' scorcia.
Cosi fatti pi' forza.
Còsi ri l'àutru munnu!
Cù accàtta acchiàna e cù vinni scìnni!
Cù accùrza, allònga!
 Cu agguànta un turcu, è so'!
Cu' amùri ti pìgghiu e cu' sdegnu ti làssu!
 
Cù avi linghua arriva a Roma!
Cù avi mugghéri bèddra sempri canta, cù avi picca rinàri sempri cunta
Cù avi rinàri, fa vàrchi e navi!
 
Cù avi rinàri, o tèni amicìzia , ci va 'nno' culu a' giustìzia!
 
 
Cù avi rinàri, 'un'àvi patrùna!
Cù àvi tempu e pìgghia tempu, vèni tempu ch'unn'àvi tempu!
 
Cù camìna, allìcca, e cù sèri, sìcca!
(a) Cù ci rètti latti, ci rètti feèli; e (a) cù ci rètti stìcchiu, ci rètti mèli!
Cucùzzi, a (san)gn'innàru!
 
Cù di natura nasci, mancàri 'un pòti!
Cû di sceccu fa cavaddru, 'u primu càuciu è so'.
Cù di vecchia s'innamùra, si chianci la mala vintùra!
Cù è a mari, navica, e cù è a terra giùrica!
Cù è liccu si ardi !
Cù fici 'u munnu, 'u sappi fari ....
Cu h-a-vùtu-ha-vùtu e cu h-a-dàtu -ha-dàtu.
Cu la scuma a la 'ucca.
Cù lassa 'a via vecchia pi' la nova, i vài ch' un-n'avìa prestu li trova
Cull'ìndici e pòllici.(-> 'N-Puntètta)
Cull'occhi sbarrachiàti.
Culùri panza-ri-sceccu.
Culu-ri-tùmma.
Cù mangia fa muddrìchi!
Cù manìa, 'un pinìa!
 
'Cu mia parlàti? ..'Ui ci siti!
Cù mi runa a mangiari, m'è patri! [lu chiàmu patri][ci ricu: patri!]
 Cumminàri 'nna-parda.
Cumminàri pastròcchia.
Cumminàri p(r)àcchiuli
Cù mòri pi li funci, 'un c'è nùddru chi lu chiànci!
Cu nasci tunnu, 'un po' mòriri quatràtu (o chiàttu)
Cu nn'appi nn'appi, cassateddri 'i Pasqua!
Cunnu-ri-puvirèddri.
Cuntàre bacaràte.
Cuntàri pastròcchia.
Cuntèntu comu 'na pasqua.
Cu' nutrìca 'a serpi 'n-senu, è pagatu di vilenu!
Cù òli, ànda; cù 'un-m-òli, mànna!
 
Cù paca a màstru, 'u-n-pàca mastrìa!
Cù paca ri p(r)ima mangia pisci fitùsi!
Cu' pècura si fa, 'u lupu si lu mancia.
C' u piacìri 'un c'è prezzu! ['O piacìri 'un c'è prezzu]
Cù pìgghia mògghi, pìgghia rètta!
Cu pìgghia ri prima, 'unn-è gabbàtu (sgarbàtu) mai.
Cù pràttica a maìstru all'annu è capu-mastru!
Cù pràttica a' màstru all'annu addivènta maèstru!
Cu pùngiri si senti, nesci fora!
Cu rispettu parlànnu!
Cu ròrmi 'un pìgghia pisci (Marinàru chi rormi 'un pìgghia pisci).
Cùrtu (tìntu) e malucavàtu.
Cu s'accuntènta, gòri!
C'u scannaliàtu, pènsaci!
Cù si marìta no' quartèri vivi no' so' bicchièri; cù si marìta na' cuntràta vivi na' cannàta.
Cù strìghia u' so' cavàddru 'un-si-chiàma strigghiatùri!
Cu tutt''i scarpi e cosètti!
Cu 'un canùsci l'arti, chiùri putìa!
Cù 'un-n'àvi mògghi 'un-sàpi chi su' i dògghi!
Cù va a mànnara, mangia ricotta!
Cù vèni apprèssu, cùnta i passi!
D'accussì e d'accuddrì!
Da chi munnu è munnu.
D''a matìna si viri 'u bongiòrnu!
Dari acqua 'e pàpari, e..vinu 'e mriàchi.
Dari rènzia 'e piccirìddri.
Differenza comu tra pipa-e-Pàpa
Di fora e fora.
Di iòrnu 'un ni 'ògghiu, e a' notti spardu l'ògghiu.
Di 'nn' arìcchia ci tràsi, e di l'àutra ci nesci!
D'i parrini si pìgghianu 'i vini!
Di rìntra e dìntra
Di Santa Lucia a Natali: quantu un passu 'i cani.; e di Natali all'annu novu: quantu un passu r'omu.
Di 'stu passu..
Di tutti i pitìtti...ìddru si senti.
Diu ti scansi di lu malu vicinu, e di un principiànti di viulinu.
Dopu mezzannotti veni a' agghiurnàri.
Dopu-Natali, 'u friddu e 'a fami.
Du' àddri, n'òn' puddràru, 'un ponnu stari!
...e ch'a' 'nfilàri perni?
E chi ci manca, òriu o pàgghia?
E chi èramu parlàti?!
E chi mangiàsti, sardi-arrubbàti?
E chi passàu, 'u munnizzàru?
E chi si maritàu, 'a ciuciàra?
E chiù-chi-n-funnu ìa, chiù pècuri cugghìa! (E chiù-chi-n-funnu èmu, chiù pècuri cugghèmu!)
E chi, 'un -sèmu tutti trapanisi?/ Ittamuccìlla 'n'autra vuci!/ Viva Maria e Santu Libettu(u)!
E cu è, 'a signa-làvia!
E cu è, r'avànti a mmia?
E cù lèggi n-na 'ssi libbra?!
E cu parla, Nasi!
E cu parla, 'u paracquàru?
E fammìllu pi' ràzia!
È lu mègghiu amìcu e ti fa lu boia!
È 'nna saìmi: squàgghia 'n mucca!
È 'ntànta-rantà; unni 'u metti ..sta!
É nùtili chi ti senti scòrfanu: 'un si' pisci pi fari cùscusu!
È nùtili...'u sceccu av'a tràsiri p'a-cura!
E pi' la ghiòtta du bùgghiu pessi l'àgghia, 'a fatica e l'ògghiu.[Gianfranco Bertino]
Èssiri 'a corda e 'u sìcchiu.
Èssiri a' fini ru mìccio.
Éssiri a lu scuru di 'na cosa.
Èssiri a' pagghiòlu.
Èssiri (arrivati) al passarinu.
Èssiri catitàra o ru Catìtu
Èssiri comu a don Cola-mìcciu chi ogni cosa ci fa 'nfàcciu.
Èssiri comu a San Tommasu: ulìri vìriri e tuccàri chi manu.
Èssiri comu 'u-àttu e 'u cani.
Èssiri com'u mastru-quartaràru: chi appìzza 'i mànichi unni ci pari e piàci a iddru.
Èssiri cu' i pàmpini o Aviri 'a pàmpina.
Èssiri fàcci-ri-balàta.
Èssiri lèstu-ri-mànu.
Èssiri mortu nall'ovu.
Èssiri 'nna petra 'ittàta nn-on puzzu
Èssiri 'nna pinna.
Èssiri o stàri a' lu munnu.
Éssiri pêna-e-figghiàta.
Èssiri privu di fari....
Èssici purtatu a..
Èssiri ri 'mpàcciu.
Èssiri pigghiàtu a fisch'e pìrita.
Èssiri ruci-ri-mussu.
Èssiri Santa Chiara 'i Napuli.
Éssiri sanu comu un pisci.
Èssiri tappu d'a stessa lignàmi.
Èssiri tuttu-muttètti, comu 'u scèccu (ri) Pitrìna (->Personaggi)
Èssiri tuttu priàtu.
Èssiri tuttu scàcchi-e-pìrita!
Éssiri un riàulu.
Èssiri 'u- pulpu e 'a-laùsta.
E ssu'-mmìnni...c'èmu 'n-casa!
E tanti-ràzzi! [E tanti-razie!]
'Èttati a màri cù l'acqua a nèsciri!!
E tu, senza pipitiàri!
Facci 'a causa 'o coddru-puzzu.
Fàcci-di-iurèo!
Fàcci di scuminicàtu.
 
Facci-ri-'mpìgna.
Facci ri 'mpìsu.
Fàcci ri mùsicu.
Fài-bèni, e scòrdalu; fài-màli, e pènsaci!
Fài comu a Mariu-Pinta chi veni di fòra e pìscia rìntra.
Famm'-allùstru!
Fari acchianàri e scìnniri i santi r'in celu.
Fari a' linghua a strascicùni.
Fàri 'a mòrti r'u surci
Fari 'a pisa
Fari-aschi - Fari lippu.
Fari attassàri 'u sanghu.
Fari a vìriri 'i scàgghi
Fari bàcula-'nzìcula.
Fari calari 'u latti 'e rinòcchia.
 
Fariccìlla a purmunèddru.
Fariccìlla passàri o 'Un ci-a-fari passàri
Fari chiù fetu di un càntaru cu cummògghiu.
Fàrici 'a sarsa.
Fàrici sazzàri 'i manu!
Fari comu a Mariu-pinta, chi veni di fora, e pìscia rìntra!
Fari comu 'u cani ri l'ortulànu: né cògghi, né lassa cògghiri.
Fari fanèlla.
Fari fari 'u coddru longu.
Fari fètu ri pisciàzza.
Fari 'i scarpi.
Fari l'òpira
Fari l'orariu
Fari màciari.
Fari-maìsa.
Fari minnìtta.
Fari moriri c'u fetu-ri-carvuni.
Fari 'mpàcciu.
Fari 'n' aisàta ->cfr Dizionario della Processione dei Misteri
Fari 'na bacaràta.
Fari 'ncòccia-e-scòccia.
Fari nèsciri la serpi di la tana.
Fari 'nna-p(r)àcchiula.
Fari 'nu bèddru accànzu.
Fari passari tuttu 'u piacìri.
Fàri perdiri 'a missa.
Fari pètri-pani
Fari pigghiàri i petri a muzzicùna.
Fari piniàri
Fari prèu
Fari quattru sàuti.
Fari ravànti e n'arrè.
Fari risprèzzi.
Fari scantàri.
Fari scarpùzzi chî giùmmi (o giumma).
Fari scassi. (Èssiri tuttu scassi).
Fari scìnniri tutti i Santi ru Pararìsu.
Fari scontrùbbi.
Fari scùsciri 'u cozzu.
Fari scùsciu
Fari setti-mèu!
Fari sfàrzi.
Fari Sicilia o Stampari
Fari tirìlli.
Fari troppu spiru.
Fari tutta 'na scinnùta.
Fari un-niscùrsu 'n-chiàzza.
 
Fari 'u fissa p'un pacari dàziu.
Fari 'u fissa sutta-i-linzòla
Fari un passu r-avanti e dui r-arré.
Fari 'urèddra a-matapòllu = Fari 'urèddra-fràrici = 'ncuttumàrisi
Fari 'u ribèllu.
Fàri 'u scònsa-iòcu.
Fari 'u sonnu d'u puci.
Fàrici chiàngiri 'a panèlla.
Fàrici pilu e contrupìlu.
Fàrici 'u càddru.
Farla a-pinsèddru.
Fàrisi accanùsciri.
Fàrisi 'a cruci cu' 'a manu manca.
Fàrisi 'a cruci supra 'u biddrìcu.
Fàrisi a fàcci tutta-pizzi-pizzi.
Farisìlla scòrcia-scòrcia.
Fàrisi nèsciri pìcciuli (o sòrdi) a càmmi.
Fàrisi sèntiri
Fàrisi 'u giùmmu com'i tùrchi.
Fàrisi 'u mussu-ri-cira.
Fàrisi un mazzu tantu
Fàrisi 'u paru-e-sparu
Farisìlla a peri
Fàri 'u scònsa-iòcu.
Fari 'u viaggiu a' Marònna, scàusu.
Fatti a-sèntiri.
Fattu a consa-ri-bumma.
Fattu a lu scuru.
Fattu pi' forza.
Fattu ri 'mpàstu.
Fàusu e miciddiàru!
Fetu di morti-scattàti.
Fìciru 'na sangharìa.
Fìgghi e pèni, cù l'àvi si li tèni!
Fìmmina chi avvràzza e strìngi, o ti tingìu o ti tìngi!
Finìri a baccagghiàri.
Finìri ab-bràzza e bàsa.
Finìri a festa ri-Paceca.
Finìri a fètu.
Finìri a' pagghiàzzu.
Finìri a schifìu.
Finìri 'a tùrr-'i-Babbilònia.
Finìu comu e' sunatùra 'u Munti (chi scinnèru cu' scèccu (o ca' carrozza) e acchianàru a peri).-> Curiosità
Firriàri 'a Magna e 'a Spagna.
Fora 'a porta.
Fozza e curàggiu chi stamu arrivannu! -> cfr Dizionario della Processione dei Misteri
Fràriciu e 'mpurrutu.
Fràriciu-purrìtu.
Frisculìari l'arìcchi.
Fùiri è vriògna, ma è salvamentu 'i vita!
A - F
G - O
P - Z
in costruzione
autru