DETTI , PROVERBI, modi di dire (per i significati consultare le voci di riferimento)
A - F
G - O
P - Z
P - Z
Pacàre cabbélla
Paci, salùti, e pruvirènzia, quantu n'appi Maria-l'Orva...sutta la panza!
Paìsi chi vai, usu chi trovi
Pàmpina a cu' av'assimigghiari?...A trùssu!!
Pani-e-alìvi: mai saziàri ti vìri.
Pani-e-cipùddra..e, maritu mèu, vasàmuni!
Pani e cutèddru (r) ìnghinu 'u vurèddru!
Pani-pani, vinu-vinu.
Panza-china cerca riposu!
Panza mia, fatti a cappòttu!
Panza-paràta
Panza-ri-canìgghia
Pari addittàtu o attruttàtu!
Pari 'a signura ch'un-n'avi-abbèntu
Pàriri 'a mòrti
Pàriri 'a musca na' ricòtta (o no' latti)
Pari ch'avi a pigghiàri 'u-pàliu.
Pàriri-màlu.
Pari 'mèrnu-ranni!
Pari 'na pupa ri zùccaru. (1) e (2)
Pari-patti (o pari-patta) e paci!
Pàriri-malu.
Pàriri palìcu 
Pàriri u' catapàsimu di linùsa
Pàriri 'u sceccu-'nchiajàtu
Pari 'u putiàru-ch'un-fa-crirènza!
Pari 'u puvireddru-'i-Paceca
Pari 'u Signurùzzu 'a Luci.
Parlànnu cu tia
Parlàri ammàtula
Parlàri a-ròtulu
Parlàri a-rùmpiri
Parlàri a tischi-tòschi.
Parlàri chiaru è surispazioni!
Parlàri cù muru.
Parlàri pi' mucàbuli.
 
 
 
Parlàri stràmmu
Parlàri sulu , comu i' foddri.
 
Parlàri ca' lingua ri-fora
Pàrlu cu' tia-fìgghiu, pi' sèntimi tu-nora [o a parti variamente intrecciate]
Parola di Diu
Parola d'onuri
Parola pi' parola
Parola porta parola.......e va a finiri a tòzzula!
Paroli santi
Parrinu spugghiàtu.
Pàrtici 'a testa o Pàrtici 'u sensu.
Pàrtiri o Pàrtisi pi'..(+ nome di persona) = scagliarsi contro, avventarsi
Partìri comu un tappu-ri-màsculu.
Partìri è un pocu murìri.
Parturìri, è comu... murìri! [ Parturìri è un pocu murìri.]
Paru-paru.
Passarici supra
Passàri di cuttura.
Passàri di menti.
Passàri i vài di lu linu
Passari 'na mala passata o 'na passatèra.
Passarisìlla di Pàpa.
Passàrisi 'na manu p'u pèttu.
Passàrisi 'u piacìri.
Passata la staciùni, i misteri a lu purtùni. -> cfr Dizionario della Processione dei Misteri
Passàu 'u Santu, e passàu 'u scàntu!
Passu passu.
Pàssuli e ficu-sìcchi.
Pasta cu 'i pisci e 'i pisci a-m-màri ( o, e 'i pisci si li mangiàu 'a atta!) .
Patrùni ri scìta (sciùta) [nel gioco del tocco o bevuta a scommessa].
Pènsa a' salùti!
Pènsa la cosa, p(r)ima-chi-la-fai, chi' la cosa-pinsata è bella assai.
Pèrdiri pi' mala-miscàta.
Pèrdiri (o appizzàrici) 'u scèccu cu tutti 'i carrùbi.
Pèrdisi nn'on bicchèri r'acqua.
Pèrdisi ri casa.
Peri 'i-ciocca, 'un ni scaccia puddricìni!
Peri 'i-puddru .
Peri-peri
Persuna 'ntìsa.
Petra!
Petra-mìsca, Petra-palazzu, Petra-tìpa,
Petra mossa 'un-pigghia mai lippu.
Petra tirata e palora rata nun ponnu cchiù turnari n'arrè.
Pezza-vagnàta
Pezzu ri carni-cull'occhi
Pezzu-ri-pani, pezzu-di-càntaru, pezzu-ri-fissa, Pezzu-ri-partuàllu!, .Pezzu-di-partuaaaàllu!
 
 
Pi' amùri d' 'u figliòlu, 'a màmma s'ammùcca l'ovu.
 
 
Piattu-riccu, mi ci ficcu!
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Picàti-òrvi.
Pìcca, malirìtti e sùbbitu!
Picciriddri e addrìni, càcanu 'a casa!
Pi' com-òra, oppure, a pi' com'òra
('U) picu ru suli.
Pi' diriccìllu a ìddru
Pi' diritìllu a tìa
Pi' facci-parìa
Pi' filu e pi' segnu
 
Pi' forza l'àppi a-fari!
 
Pi' forza o pi' amuri.
Pi' forza ri cosi.
Pìgghia 'a facci..e-gghièttala 'n tèrra!
Pigghiàlla 'n-sacchetta
Pigghiàllu c'u ruci
 
Pigghiàre 'a mazzètta **
Pigghiàre lignàti-ammucciùni.
Pigghiàri a baitti-culu.
Pigghiàri a luèri.
Pigghiàri a-r'òcchiu
Pigghiàri a sghìviu o di sghìciu.
Pigghiàri a unu pi' pezza 'n-terra
Pigghiàri a unu r'arrè.
 
Pigghiàri 'n-parola
 
Pigghiàri di-pettu. Pigghiàri di-pizzu
Pigghiàri di-sutta e mèttiri 'n-capu
 
 
 
 
 
 
 
 
Pigghiàri o Pighiàrisi 'a mali paroli.
Pigghiàri a scupàti.
Pigghiàri a scupittàti.
Pigghiàri canna
Pigghiàri peri
Pigghiàri pi pezza 'n-terra
Pigghiàri pizzi pi' sosìzzi!
Pigghiàri r'acìtu, di fumu.
Pigghiàri ri prima, comu 'i buttàni!
Pigghiàrisi 'a manu cù tuttu 'u pèri. Pigghiàrisi 'u ìritu cu tutta 'a manu
Pigghiarisìlla
Pigghiarisìlla cu' unu.
 
Pigghiàrisi 'àtti 'a pittinàri.
Pigghiàrisi pesti e còlluri.
Pigghiàrisi 'u pinsèri 'àutru.
Pigghiàri 'u culu p'u citròlu - Pigghiàri pizzi pi' sosìzzi - Pigghiàri cugghiùna pi' lampiùna
Pigghiàri 'u munnu comu vèni
Pigghiàri un ternu a l-lottu
Pigghiàri unu a baddràte.
Pigghiàri u pisci.
Pigghiàrisi 'u pinséri d'u russu...chi ghìa a' morti e vulìa 'a strata balatàta!
Pigghiàrisi u' scantàzzu.
Pìgghia 'si petri e pìsali!
Pìgghia tempu, e camperai!
Pìgghiati chìssa! [+ e chist'àutra!]
Pìgghiati 'dru morsu chi poi agghiùttiri!
Pigghiàtu c'a bumma.
Pigghiàtu ri càuru.
Pigghiàu-acqua, Palermu!
Pigghiàu di so' patri.
Pilu-muscarèddru
Pilu-russèddru
Pilu-vermi e Pilu-cavàddru
 
Pi' morti-e-vita (o, Pi' morti- e- bìta)
Pi' munzignàru t'avìa e pi' munzignaru ti lassu!
Pi ' Sant'Andrìa [30 novembre] ogni navi 'n pòrtu sìa. E cu 'n'c'è, si ci addisìa
Pisci-allupàtu.
Pisciàrisi sutta d'u rìriri.
Pisci-malu o malu-pisci o pisci-tunnu.
Pisci-mangiàtu.
Pisci piscati cull'amu r'argentu.
Pisciàri fora d'u rinàli.
Pisintàrisi panza-e-prisenza (o Prisintàrisi) o Mèttiri panza-e-prisenza
Pispisèddra
Pi' 'ssu nipùti, cari e mori!
Pi' 'sta cosa ....
Pistàri i peri.
Pistàri l'acqua 'no murtàru.
Pi' 'ssu nipùti, cari e mori!
Pi' tìa, àutru chi chìssu .
Porci e mariti: comu li 'mparàti, l'avìti!
Porta-fàusa.
Postu 'n casa - Postu o' peri
Povira sì, ma lorda picchì ?
Pòviru arrinusàtu.
Pòviru e sfarzùsu!
Pòviru riàulu.
Pòviru sfunnuràtu /// Riccu sfunnuràtu
P(r)acchiuliàri
Prattica a chìddri mèggiu ri tia e pàcaci 'i spisi!
Prèa a zita cc'abballàssi: prèa 'a zìta chi stancàssi.
Principàli, 'ossìa 'u sapi/ si travàgghia, si o no/s'un mi runa 'a simanàta/ lunnirìa 'un vegnu chiù!
Prisintàrisi panza-e-prisenza (o Pisintàrisi) o Mèttiri panza-e-prisenza
Pulìtu..comu a mastr'Antòni-porcu!
Pùngiri, pungiùta, pungiùtu <-
P' 'un parlàri (h)ai fattu mala-vita!
Punta e pumunìa.
Pupu ri pezza.
Purtari a' luci
Purtari-bannèra.
Purtari 'n-chiànta ri-manu
 
Purtàri 'u misteru.
Purtari 'u mortu a cacàri.
Purtàri un fìgghiu a sìgnu di raggiùni
Puru 'a puci avi 'a tussi!
Puru chissu c'è?
Qual'è-gghè; quann'è-gghè; quant'è-gghè; com'è-gghiè; cù è-gghiè; soccu-è-gghiè; unn'è-gghiè.
Quannu 'a campàna fa "dàmmi e d-dè, l'amicizia sempri c'è./
Quannu 'a campàna fa "dàmmi" sulu, l'amicizia ti va 'n-to culu!
Quannu amuri 'oli, trova locu!
 
Quannu 'i piràti su' chi-ossài d'i 'uccùna, 'un ci stati a-gghìri!
Quannu 'i-rui si 'ònnu, i tri 'un pàssanu!
Quannu 'u 'attu 'un-c'é ' i surci abbàllanu!
Quannu 'u 'attu 'un-po' arrivàri a' saìmi rìci chi fèti.
Quannu 'u patri runa o' figghiu: riri 'u patri e riri 'u figghiu;
ma quannu 'u figghiu runa o' patri: chiànci 'u figghiu e chiànci 'u patri.
Quannu 'u Riàulu t'accarìzza, vôli l'arma (anima).
Quannu 'u scéccu 'un-mòli vìviri, ammàtula ci frischi! [..a' vògghia fiscàri!]
Quannu va, pari chi vèni!
Quantu dannu fa un minchiùni/ mancu 'u sceccu n'on-jardìnu!
Quantu su' l'acchianàti, tanti su' 'i scinnùti!
 
Quantu va' 'n'acqua 'ntra marzu e aprìli, 'un vàli un bastimèntu cu' li veli!
 
Quantu va' 'n'amìcu 'n-chiàzza, 'un ci vannu cent'ùnzi 'n càscia!
Quantu va' un càzza-càzza, 'un ci vannu centu tìra-tìra!
Quartiàrisi
Quattru di cuntu o Dùi ri-cuntu.
Quattru occhi vìrinu mègghiu di rùi!
Quattru òmini ci vònnu pi' livàri un mortu ri'n-casa, pensa pi' unu vivu!
Raccumannàri 'a pècura o'-lùpi!
Ran pezzu-di-càntaru!
Rapi l'occhi, 'a matri tua!
Ràpiri l'occhi (a qualcunu)
Ràpiri putìa.
Ràpisi l'occhi.
Ràri anghàti 'no casciùni.
Ràri a siàri.
Rari l'arma o' riàulu.
Rarìci arzènti: picchì ci-pisciàu-supra 'a figghia d'u siniàru.
Ràrici 'na munciuniàta (a' zìta).
Ràrici 'nna pulizziatàzza.
Ràrici 'na vampuliàta.
Ràrici u' scaccianèddru.
Ràri la mala-pasqua.
Ràri 'ota 'on capu.
Rari 'u culu a'-la balàta.
Ràri un cinqu'e cinquantacìnqu(u).
R'arrè-r'arrè, si fa 'a fìcu 'o Re!
Raru, com' 'i corvi bianchi.
Ra testa, fèti 'u pìsci!
Ravànti a tutti l'àutri.
Renti fràriciu: a pizzùddru, a pizzùddru (si-n-ni veni).
Rèviu comu 'a pàgghia.
Riàulu d ''n cristiànu!
Riccu sfunnuràtu /// Pòviru sfunnuràtu
Rìci 'a Màmma-Ròcca: si vàrda, ma 'un si tòcca!
Rici 'u parrìnu: fa' chiddru chi ti rìcu, e 'un fari chiddru chi fàzzu iò!
Rici 'u pruvèrbiu antìcu.....
Rimanciàrisi o Rimangiàrisi 'a parola
Rinàri e amicìzia, si va 'n-culu a' giustìzia!
Riri "NO", è paci. Riri "SI", è vèrra (=guerra)
Rìriri comu 'a àtta cu' culu arsu.
Riscùrsi a peri-'i-vancu.
Riscùrsi di Peppi-e-NNinu.
Riscùrsu scancaratu.
Rispùnniri o Nescisìnni a scoppu.
Rispùnniri scuppanti.
Robba, mugghéri e rinàri tutti di 'na manu hannu a passari.
Ronna-Berta cuntrariùsa: chi metti l'acqua e' addrìni quànnu chiòvi.
Ròrmiri c''a manu a' mascìddra.
Rossu-ammàtula.
Rùna rènzia 'e vecchi!
R'unni ci av'a gghiri a-pàrtiri?
Rurari di Natali a Santu Stefanu.
Russu-'mpapparinàtu o 'Mpapparinàtu
Sà chi sinni fici ri chissu!?
Sagnari supra 'a frevi.
S'allistìu nna' quattru e quattr'ottu o Nnà quattru botti, s'allistìu.
Sànghura sunnu!
 
Sant'Andrìa: ogni navi 'n pòrtu sìa, e cù 'un c'è, si ci addisìa [Sant'Andrea ricorre il 30 novembre].
Sant'Antoniu:'a ran f(r)iddùra: San Lorenzu: 'a ran calùra: l'unu e l'autru picca rura!
Santi-peri-mèi, aiutàtimi!
San Petru, pi'-mìa priàu!
Santu appizzàtu a muru.
Santu fora e' chièsi.
Santu-mèrgu...
Santu riàulu! Santu-riaulùni! (talvolta Santu-riantulùni!)
Sanu-sanu.
Sapìri unni rormi 'u lèppiru.
Sapìri unni 'u riàulu avi 'a cura.
Sarda-sicca.
Sarva cosi 'i mangiari, e-nnò sirviza a fari.
Sarva, chì trovi!
Sarvatìlli a' bànca!
Sarvatìllu p'a rumìnica-'e-Palmi! (o ..p'i festi 'i Pasqua!).
Sà si si-susìu, Sasà? Si, si-susìu. 'E sei si susìu, Sasà! E s'asittàu su' sofà!
.Satàrici 'n-testa
Satàri nall'aria
 
Sàutu a peri-'nquittu .
Sbacchittàrisi.
Sbagliàri a parlàri
Sbagnàri.
Sbàttisi 'a testa p'i mura.
Sbìrru picciòttu e sacristànu vecchiu.
Sbòrvica-morti.
Sb(r)iògna-rera (alias sb(r)iògna-casàti).
Sbutàri li vértuli.
Sbutuliàri l'occhi.
Sbutuliàri 'u munnu.
Scacciàri ova.
Scàccia-serpi-chi-nàtichi.
Scà-laà!
Scaminàricci 'u cirivèddru.
Scancaràri 'a pinna.
Scàngia e màngia
Scantulìnu.
Scar..ppàru!
Scarsa, ci si' (sei)... macarùra, pirchì?
Scarsu ci fu Diu (Gesù Cristo), e curnutu S. Sulivestru!
Scasàri l'àncura.
Scasàri 'u pani.
Scasàu!
Scatta-cugghiùna.
Scavàrisi 'a fossa o Scavàrici 'a fossa (a qualcunu).
Scavàrisi l'òcchiu.
Sceccu ri sènia = Sceccu chi firrìa
Schetta-arraggiàta.
Schetta 'un-t'-àppi, maritàta t'àppi. Basta chi t'àppi e comu t'àppi, t'àppi!
Schifìu di l'òmini.
Schimintàrici 'u canfùgghiu.
Sciàcqua-lattùchi.
Sciacquàrisi la 'ucca.
Sciàrri e mugghéri cù ni-vòli, n'àvi!
Sciavèriu, comu sì? "Longhu-longhu (lungo-disteso) / "E 'a testa?" "Tunna-tunna.
Scinnùtu ru Munti.
Sciògghiri 'a lingua.
Scippàrisi l'òva ri' l'òcchi.
Scippari r'in mucca.
Scippàri vastunàti.
Sciti, su-mastru, ch'a putìa è mia!
Scòccia di cannòlu.
Scònsa-iocu o Scònsa-òpira.
Scrivici: carni-'i-porcu!
Scrìviri a peri-di-addrìna.
Scrìviri ch'i peri
Scrivitìllu 'arrè 'u cozzu!
Scuffarisìlla
Sculanèrvu
Scummigghiàri l'altarìni.
Scuncicàri 'u cani chi dormi.
Scunsàri n'altari pi' cunzàrini n'àutru.
Scupa e ziti, pi' tri iòrna sunnu boni.
Scupa nova.
Scupa r'aùstu.
Scuppàri fora.
Scuppulàri milingiàni.
Scurdàrisi u làbbisi.
Scurmi lardiàti - Va', lardìali 'i scurmi!
Scurzàri 'un servìizu.
Scùsami, sacchètta mia, si t'incòmmiru!
Scùsciu fa ! ('Stu matrimoniu, scùsciu fa!).
Scutulàri i sacchetti.
Scutularisìlla.
Scutulàri 'u piddruzzùni a unu = (lett. Scuotere, battere la pelle a qualcuno) = picchiare qualcuno
"Sei: Nicola. Ottu:Maria.Trìrici:Lucia.E vinticìnqu':Missìa"
Senàri senàri bucàli, s'unn è chìssu, rapìtimi chìssu!
Senti ccà: sbàgliala pi' mia!
Sèntiri fetu ri mìccio.
Sèntisi caccòcciula.
Sèntisi 'n'acèddru no' so'-iardìnu.
Sèntisi rossu.
Sèntisi un cazzu-e-mezzu.
Sentu ciàuru ri carni-munnàna, si la viu, mi l'ammùccu sana!
Senza mai Diu!
Senza mangiàrini, né bìviri.
Senza-'mpèu.
Senza né-chi né-comu.
Senza sapìri né lèggiri né scriviri!
Sèriri 'mpìzzu.
Seri, seri / ch'a beddra-vintùra veni.
Serva-ri-Diu!
Setti-frati cu'na.birrìtta e setti-sòru c'un-muscalòru.
Sfirràri p'i-campagni.
Sgabbuliàri.Sgabbuliùni.
Sguittarisìlla (o Sghittarisìlla) cu...
Si 'a 'm-mìria fussi vàddrara...
Sia-scantu e sia-nenti!
Si avissi pignatèddra, ògghiu e sali, .. pani cottu mi facìssi ...s'avissi pani! --> Dubbi
('U) Sibimòllu.
Si carìu l'anèddru, 'un-n'è carutu 'u iritèddru!
Sicarrùni.
Si' chiù longhu d'a Quaresima!
Siccu-'mpisiccùtu.
Si Cola cacàva, 'un murìa!
Si cunta e si rapp(r)isenta..
S'ìddru è veru (arc. beru)...!
Signa-Lavia
Sìgnu'-pàtri e Sìgna-màtri ...ossìa
Si iuncèru: Cricchi, Crocchi e Malancunìa!
Si li mangia quattru (fila di) maccarrùna
Sima (e all'opposto chianca) cfr strùmmalu
Si mangiàu l'ìsca e ci cacàu nall'àmu!
Si 'mpristari fussi beni si 'mpristassi anchi 'a mugghèri!
Si' 'na vecchia-pizzàra!
Si, nìcu è! Mèttici 'u 'ìritu 'n-mùcca!
Si-nni èru: quattru a-màzzi e cinc' a-lìgna
Si ogni cani ch'-abbàia si ci tìra 'na pétra....
Si pizzulìa.
Si putissi vìriri, a -> Sciavèriu cùrriri !
Sì...raggiùni hai! [come Bèddru, si!]
Si rapìu 'a 'ucca quantu 'u bàgghiu 'i Marausa
Sì...ràsca!
Si-sapìssi..'a mèzza-mìssa..!
Si sapi unni si nasci, ma 'un-si-sàpi unni si mori!
Si sbaglia 'u parrinu è di-vinu; si sbaglia 'u salistànu è 'mriàcu!
Si,....signurìna, c'u-tàppiti-'n-culu!
Si' tuttu scàcchi-e-pìrita!
Si' tuttu testa, comu 'u scòrfanu!
Si 'un miri spugghiàri 'u saristànu (oppure 'u parrìnu)....
Sòccu c' è scrìttu, lèggiri si 'oli!
Soccu rici-rici.
Sopra 'a papula, 'u canfùgghiu!
Sordi? E chi mi-li ràsti a sarvari?
Sparàgna 'a farina mentri 'a coffa è china e quannu 'u funnu pari 'un servi chiù sparagnàri!
Spirugghiàri 'a marrèddra.
Sprèmisi 'a mirùddra.
'Ss'òmu spatiddràtu!
Sta banda sona marzurche! -> cfr Dizionario della Processione dei Misteri
'Sta pitànza 'unn àvi nnè sapùri, nnè amuri! = Questa pietanza non ha né sapore, né amore (attrattività).
Stari addrìtta pi' forza.
Stari a taliàri chi pisci si pìgghianu.
Stari cu-pinséri.
Stari mittennu 'i scagghiùna.
Stari, pi' forza, addrìtta.
Stari porta-cu-porta.
 Stìcchiu-gnìsi, e curri p'u paìsi!
Stinnìgghia u peri quantu 'u linzòlu teni
'St'iòrnu 'mpàsta e dumàni camìa.
Stritti comu i sardi no vallìri.
Stuiàrisi 'u mussu c' 'a dìcula.
Stùppati 'ss'arìcchi!
Stu primintìu.
Sucàrisi 'a sarda o Tiràrisi 'a sarda.
Succèssi un: Viva-Maria-e-Santu-Libértu!
Sunnu chiossài di chìddri ch'ammazzàru o' Signuri
S'un fussi pi' l'àgghia e l'ògghiu ...!
Sunnu Vanni pisa e Lorenzu abbannìa!
Tànnu s'aiùta 'u valenti, quannu 'u suli è a punènti!
Tannu si queta Ramùnnu: quannu ci viri lu funnu alias Mastru Ramùnnu: 'unn'è cuntentu s'-un-viri lu funnu
Tantu ti rètti,quantu mi ràsti!
Tappu-rinàri, cu' dui arristàu!
Tastàri u' culu a' addrìna.
 
Tàula tùnna, e pani-minuzzàtu.
T'avissi a-vèniri un motu!
T'ha' fari 'na-panza chiù-ròssa di 'nna zìcca!
Tèniri a-martèddru = Mèttiri sutt' 'a 'ncùnia.
Tèniri 'u passu.
Terra santa e acqua binirìtta fannu fanghu!
Ti fàzzu vìriri a San Giuvanni-nno'-lèmmu.
Tintu pi' cù mòri!
Tira chiossài un-pilu ri fimmina (alias di ciùnnu) chi 'nna -'ùmina di bastimentu!
Tirari i peri dritti.
 
 
 
Tira, cumpagnu (muntìsi), chi Còfanu veni!
Tìsa-tìsa com' 'a zìta 'u munti!
Tortu-e-minòrtu.
Tra iddri, 'un si scòrnanu!
Trapanìsi, unu ogni paìsi!
Tra patri e figghi , 'un ci 'onnu cunsìgghi!
Trasi e nesci, d'u quartéri.
Tràsiri a sbafu.
Trasùta ràta.
Tra 'u riri e 'u fari....
Travàgghiu ri schina
Trimàri 'm-pàmpina
Trimàri 'u piddruzzùni = avere paura.
Truvàri 'a calùnia.
Tuccàrici 'u pusu.
Tuccarisìlla c'a pezza
Tuccàta ri sbarru!
Tu mangiasti sardi, e iò tunnìna!
Tutti li missi, all'altari-rànni!
Tutti r'un latu, com'i calafàti!
Tuttu 'u-munnu è paìsi!
'U cani mùzzica sèmpri o' sciràtu!
'U cani, trasìu!
U canùsci 'u pani n-mezzu 'i petri!
'U carvùni ri ronna-Maria, s' 'un-tìnci, mascarìa!
'Ucca ch'-un-palàu, mai si pintìu!
Ucca-ri-pezza
 
U cèlu lu ittàu, e 'a terra l'apparàu.
'U chiàntu pa' mògghi morta rura fina na' porta.
'U corvu addivintàu niuru pi' pigghiàrisi i pinséri r'àutri.
'U duttùri-sagna-pìrita.
 
U fòcu ..'o -Munti, e 'u porcu ...'n-Trapani!
'U friddu ri marzu s'infila ne' corna ru voe.
'U immurutu pi' la via 'u so' immu 'un s'u virìa.
'U jocu d'ì pignatèddre.
 
'Ulìri 'a 'utti-china e 'a mugghèri-mbriàca.
'Ulìri inchiri acqua c ' 'a cartèddra.
Ulìniri la peddri,
'Ulìrini minnìtta.
Ultimu, e tòccu tàccu!
'U lupu perdi 'u pilu, ma no 'u vìziu!
'U màsculu-bèddru ci porta i rinàri, e 'a mamma-lèta ci appàra 'u falàri.
'U màstru è màstru, ma 'u patrùni è capu-màstru!
U mèricu, p' 'a via, 'un-canùsci malatìa!
U mèricu-piatùsu fa 'a chiàia vilinùsa (.. fa vèniri 'i chiàie)!
'U miràculu di Santu-Iùncu: 'a addrìna nìura fici l'òvu biancu!
'U 'miriùsu mori cunfùsu!
'U 'mpèu ri Michilazzu: mangiari, viviri e stari a spassu.
'U mulu, si 'un tira càuci, runa muzzicùna
'U munnu è fattu 'a rota chi gira e vota!
'U munnu 'un si fici 'no-gn'iòrnu!
'U munnu 'un si fici ora!
'U muntìsi, pi' avìrisi scurdàtu 'u cutèddru, 'un mangiàu!
U munzignàru 'av' avìri bona memoria!
'Un'avìri parola.
 
'Un c'è fìmmina senza-stìcchiu, comu 'un c'è quinta senza sciloccu.
Un c'è: né re, né regnu!
'Un-c'è paraùni!
'Un-c'è saìmi pa' 'atta!
'Un-c'éssiri mancu 'na musca.
'Un c'è(sti)-chiù... giustìzia! [..munnu o.... altro]
'Un chiànciu a me' fìgghiu chi pèrdi, chiànciu a me' fìgghiu chi si 'oli rifàri.
Un ci 'a facìa 'ssa-pùrviri!
Un-ci-nn'è, caddrèmi!
Un ci passa mancu p'a capa (testa).
'Un ci quatra
'Un ci rùmpiri i...cabasìsi!
'Un ci senti di 'ss'arìcchia!
'Un cuntu è parlari di morti, e 'n' aurtru cuntu è murìri!
'Un facèmu cosi-chi-pàrinu!
'Un facèmu vìnciri 'u riàulu!
'Un fàri beni a porci.., nné limòsina a parrìni!
'Un fari cosa chi 'un si sapi!
'Un fari l'òpira!
'Un fari nùddra musiòni.
'Un fàrisi baddruttuliàri comu un picciottu.
'Un fàrisi passàri 'a musca p'u nasu.
'Un fàrisi scapisàri 'a facci.
'Un-màngia p'un-cacàri.
U'nn'àri (= 'un ni ràri) abbènna.
'Un nàri ('un ràri) sàziu.
'U-nn arricògghiri nné pècuri nné lana.
'Un-n'arrinèsciri a pacàri màncu i càmmi.
'Unn'avìri pila 'n mucca.
'Unn'avìri puntu 'n-facci.
'Unn-avìri sapuri di ramu.
'Unn-è acqua chi mi vàgna, né suli chi-m'asciùca!
'Un-n'è cosa chi si po' baddriàri.
'Unn'è cosa per la quale.
Unn'è Màsi, è 'u zù-Biàsi.
'Un-n'è pisci pi' cùscusu!
Unn'èssiri cosa per-la-quale.
'Un-n'èssiri muru d'appizzàrici chiova.
'Un-n' èssiri nné carni, nné pisci.
Unn èssiri tipu di fàrisi purtari 'n còddru.
Unn-è tuttu oru, chiddru chi luci!
'Unni c'è campàni ..c'è buttàni.
'Unni ci chiòvi, si scìddrica.
Un-ni parlàmu chiù, ronna-Càrmina mia!
'Unni si fa 'a 'stàti, si fa 'u 'mèrnu!
Unni si metti-metti, abballa!
'Un-nispizzàri 'a petra-nica: servi p'appuntiddràri 'a balata.
 
Un nìssi: nè scù, nnè passa drà.
'
'Un-ni-vòli ru picu!
'Un-ni vulìri màncu a baddràte.
'Un-ni-l'hai a diri tu!
'Un-nni l'hannu mancu 'i spiziàli nê burnìi [picàti comu a chissi]
Unn 'u 'ulìri mancu pi' cumpàgnu di prucissiòni!
'Unn'u-mannàri a-riri.
Un 'mpristàri, 'un pigghiàri, 'un fari beni chi mali ti-n-ni-vèni!
'Un passari voschi unni c'è lupi, né ciumi unni c'é buchi!
Un-patri runa a mangiari a deci-figghi; ma deci-figghi 'un sunnu capàci di rari a mangiari a un-patri.
Un pìgghiari nuddru princìpiu.
Un pilu di-donna/abbatti 'nna-culonna!
'U pisci-bonu 'un ci mori 'n-chiazza!
'Un-pistàri l'acqua no' murtàru!
'Un putèmu fujri..e mancu scappàri!
'Un putìrisi pigghiàri 'nna puci nn'-on-anca.
'Un-rispizzàri 'a petra-nica: servi p'appuntiddràri 'a balata!
'Un-rissi scu[sa], ..passàu 'a vència. ?????
U-ruci.
'Un sa chi pari!
'Un sapìri chi pisci pigghiàri.
'Un sèmpri riri 'a mugghèri 'u làtro !
'Un si l'àvi a gòriri!
'Un si sàpi, chissu!?
'Un si scànta di...
'Un ti nni scannaliasti?
'Un ti-'ntricàri, 'un ti-miscàri, 'un fari bèni...chi màli 'un ti-nni-veni!
'Un ti scantari!
'Un truvàrici nuddru rassumìgghiu.
'Un tuttu 'u màli vèni pi' nòciri!
'Un vìriri fàcci-ri-pararìsu.
Un vìriri lùstru
'U pani d'u cuvernu, è picca-e-duci.
'U pani mèzzu 'i petri!
'U pani, s'un-n-è travagghiàtu, veni c'a pàpula!
'U paràggiu, ci po' èssiri; mègghiu, no!
'U pìcca m'abbàsta, e 'u-assài mi suvècchia
'U pigghiàu pisuli-pìsuli e 'u scuppàu fora.
'U pìritu c'u giùmmu.
U piròcchiu avi 'a-tussi!
'U pisci féti (puzza) d'a testa!
'U pisci rossu si màngia i piscitèddri.
'U pitìttu fa vèniri.
'U purènti e 'u spurènti ..pònnu stari; du' spurènti , 'un-pònnu-stari!
U putiàru, sòccu àvi, abbannìa!
'U puvirèddu pi' la via, 'a limòsina facìa!
U quàtru c'emu a fari!
'U re 'un-ni fa corna!
U riàulu-zuppìddru
'U riscùrsu avi aviri peri .
'U saccu vacanti 'un po' stàri addrìtta
'U Sacru Munti 'un 'mpigna né chiàcchiari, né tabacchèra ri lignu!
U salutu l'ha fàttu Diu!
U sànghu, si s'arrùsti, 'un-si-mangia!
'U sapi ìddru!
'U sàziu 'un criri o' diùnu!
'U scarsu comu-po', e 'u riccu comu-vo.
'U scarvàcchiu nna' stuppa.
'U scèccu porta 'a pàgghia e 'u scèccu s'-'a mangia.
'U sceccu r'a Pantiddrarìa.
'U scèccu rùnni si curca si sùsi.
'U scèccu unni-va'-v- va'; 'u curnùtu o' so' paìsi!
'U sciàssi chi màzzari!
'Un-scuncicàri i cani chi ròrminu!
'U Signuri affìggi, ma 'unn abbannùna
'U Signuri 'a-luci
'U Signuri c'a-cruci-'ncoddru
'U Signùri chiùri 'na porta e rapi un purticàli!
U Signuri-'cci-òmu
'U Signuri-nno'-linzòlu
'U Signuri -nno'-mulimèntu (monumèntu)
'U Signuri rùna viscòtta a cu- 'n'àvi rènti!
U Signuri t'aiuta, e 'a Marònna t'accumpagna
U Signuri ti l'av' a pacàri a beni e saluti (o supra l'arma e la saluti)!
'U Signùri t'u paca!
'U Signuri 'un paca 'u sàbbatu!
'U Signuri 'un sènti ànciuli cantari, ora penza schècchi arragghiàri!
 
 
 
 
 
'U siniàro abbùnna 'a tàula!
'U sìnnaco si la scòtula!
'U stèssu mòrtu 'nsìgna a chiànciri!
Un-sucùni-ònnu!
U tempu è galantomu!
'U tunnu 'a ghiotta.
'U turcu, e 'a-p(r)èrica.
'U ventu fa scinni-scinni.
'U viaggiu a' Marònna, scàusu.
'U voe pi' còrna, e l'omu pa' paròla!
Va' a' chiàzza e, s'un-trovi pisci, accàtta 'opi !
Va'-bbèssa 'sta varca!
Và càca a' marìna!
Va-cèrcaci 'i puci a to' soru!
Va cerca 'ssu lèstu!
Va-cùrcati 'e pèri!
Vadda vadda, i cosci ri Nadda!
Va fa 'n sacchètta!
V'annèttati i gnùni!
Va' sapìti!
Va-scicchiariccìlla a Vitticchiu.
Va' sciògghi 'sta crapa, cu 'stu scùru!
Va' scòncica a to' soru!
Va' sprèmi un limùni ch'un-n'àvi sùcu!
Vastunàti d'òrvu.
Vàsu 'a pizzicunèddru.
Va-sùca!
 
Va susìtivi ch'è tardu, addumàtivi 'a cuccìa e si 'un-mi-nni-ràti a mia, 'a pignàta vi scattìa! ( per il 13 dicembre, Santa Lucia).
( Svegliatevi che è tardi,e accendete la pentola per cuocere la cuccia, e se non ne date a me, che vi si possa scoppiare la pentola ! )
Vicinu o' re, biàtu cù c'è!
Veni a-riri o Vulìri riri.
Vèni 'o scàgnu, chi ti pacu!
Vèniri a puisìa = Vèniri a versu
Vèniri ru paìsi.
Vènnari ri scinnùta -> cfr Dizionario della Processione dei Misteri
Vèstiri 'u pupu.
Vìnnisi tàuli e trispa.
Vinni 'u mari cu' tutti li patatèddri!
Viri chi ti scatta 'u fèli.
Vìriri 'a mòrti cull'òcchi.
Vìriri a San Giuvanni-n-no'-lèmmu -> Curiosità
Vìriri la mala pigghiàta.
Viririsìlla petri-petri
Vi salutàmu 'nsèmmula.
Vitti a San Giuvanni-nno'-lèmmu.
(Vulissi aviri) Chiddru ch'addisìa 'a-pêna (prèna)(= pregna, la donna incinta)
Zappàri all'acqua e siminàri 'o ventu
Zeru porta zeru: tutt'i cosi no' ( me') malàsènu!
 
Zùccaru 'n guasta vivànna!
Zùcutu-zùcutu, mastru-Michèli -> Personaggi
A - F
G - O
P - Z
in costruzione
autru